« Neǧma » mazal tecfa ɣef Kateb Yasin, ɣas zrin 31 n yiseggasen ɣef lmut-is

,

Kateb Yasin, d yiwen n urgaz, n tsekla d tẓuri, i d-tefka tmurt n Yicawiyen, ilul deg useggas n 1929 di Sirta i yellan di tallit n Yinumidiyen d tamanaɣt n ugellid n Yimaziɣen Massenssen, i yuɣalen ass-a s yisem n Qsenṭina. D amedyaz,d aneggal, d amaru, d amuggay{Dramaturge}, d aneɣmas.

Deg useggas n 1934, skecmen-t ɣer yiwet n zawiya, iwakken ad yelmed leqṛan, di Sedrata i yellan di Tagast{Souk Ahras}. Aseggas d asawen, yekcem ɣer uɣervas n yiṛumiyen di Bugaɛa iwemi ssawalen di tallit-nni n temharsa Lafayette. Bugaɛa d yiwet n temnaḍt n tmurt n Yiqvayliyen, ass-a teṭṭafaṛ agezdu n Sṭif.

Asmi yesɛa 15 n yiseggasen deg tudert-is, yettwaṭṭef sɣur temsulta tamharsant n yifransisen ɣer lḥevs, imi yekki deg tmesvaniyin n 08 di mayu n useggas 1945, acku di tallit-nni tawacult-is tunag-d ɣer Sṭif. Rnan staxren-ti-d seg tesnawit, imir-nni d aseggas-is wis kraḍ. Yesɛedda-d sin n wayyuren d lḥevs.

Mi d-yeffeɣ seg lḥevs yettwarwi akk, ladɣa mi ti-d-qecɛen seg tesnawit, din i yekcem yeqqaṛ tamedyezt n Baudelaire d Lautréamont. Yezri kra n wakud vava-s i yellan d amastan{Avocat}, yewfa-as-d amkan di tesnawit n Ɛennaba, iceggeɛ-it ad ikemmel almad-ines.

Din i ikemmel almad-ines, yerna yewwi-d avrid n umennuɣ ɣef tlelli d yizerfan. Akken daɣ i yefka azal i tɣuri n yidlisen, yerna ixeddem tamedyezt. Deg useggas n 1946 yessuffeɣ-d ammud-ines amenzu, s uzwel Soliloques.

Ammud-agi n yisefra yeldi-as-d avrid ɣer yisenfaren-nniḍen, seg useggas n 1949 ɣer 1951 yexdem d aneɣmas deg Alger républicain. Deg useggas n 1952 yewwi avrid ɣer Lpari, din i ixeddem akked Malek Ḥeddad, Mḥemmed Isyaxem, Armand Gatti. Di 1954 yemlal akked umaru-anaẓur n tmurt n Lalman Bertolt Brecht. Ma deg useggas 1956 yetterḍeq-d s wungal-ines amezwaru, iwemi yefka azwel Neǧma.

Yuɣal-d ɣer tmurt deg useggas n 1962, yuɣal yeqdec deg uɣmis Alger républicain. Yerna yexdem aṭas n tirziwin ɣer tmura n lveṛṛani. Ur yeǧǧi Turuft wala Rrus. Deg-sen-t yurar ticeqqufin-ines n umezgun, yexdem isaragen. Yerna yemlal d umaru Jean-Paul Sartre.

Di tagara n yiseggasen n 70 d tazwara n 80, Kateb Yasin imal-d ɣer yimeɣnasen d yinaẓuren n teqbaylit, yella-d gar-asen wassaɣ iṣeḥḥa. Acḥal yessarem ad yurar ticeqqufin-is n umezgun s Teqvaylit, d awalen i yenna i mas Mesṭafa Benxemmu, s tallelt n umedyaz Ben Muḥemmed. Di tefsut n 1980 iveggen-d iveddi-is ɣer tama n yimeɣnasen n tmurt Taqvaylit. Di tallit-nni yeqdec aṭas netta akked mas Ferḥat Mhenni.

Kateb Yasin, yura xilla nyidlisen, d tezrawin, yexdem aṭas n yisaragen d temliliyin, tettunefk-as tegnit iɛedda-d deg imaṭṭafan d tiliẓriwin tigraɣlanin, yurar amezgun, yexdem taɣamsa, yemmuɣnes deg unnar. Yewwi-d xilla n warrazen igraɣlanen.

Werǧin yenna ɛyiɣ, almi d ass-n deg yemmut ɣef tudert n 60 n yiseggasen. Yeǧǧa amaḍal as n 28 di tuver n useggas 1989, di Grenoble, deg yiwen n was i yemmut netta d mmi-s n ɛemmi-s anaẓur Mesṭafa Kateb, i yemmuten ula d netta di Marsay.

Kateb Yacine
Retrouvez-nous sur notre page @Facebook et sur #Instagram ! Abonnez-vous à notre chaîne ►YouTube