Awal akked Ḥmed Ɛemriwi ɣef 4 isenfaren i d-tessuli tuddsa « Axxam n Tmusni »

,

Yesnulfa-d Axxam n Tmussni Ḥmed Ɛemriwi, yiwen n Uzwaw yettidiren di Telmant. Iswi n Uxxam-a d tiwin n umaynut d tallelt i tuddar n Tmurt Taqbaylit deg waṭas n taɣulin {domaines}. Ama d tayerza n udrar, aseḥbiber mgal indaren n tmes, aḥuddu n ugama, asekcem n tutlayt taqbaylit deg umaḍal umḍin d wayen nniḍen.

1- Asenfar « 1000 n tzemrin »

Deg useggas n 2017, isseqleɛ Uxxam n Tmussni asenfar n wuẓu n 1000 n tzemrin deg wakal aqbayli. Newwi-d awal ɣef waya akked yimdebber n Uxxam n Tmussni, yenna-aɣ-d: « Tazemmurt i nekni s Yiqbayliyen mačči d ttejra kan. Dɣa, imi nwala iseggasen-a ineggura amek ttwaserɣent tẓegwa-nneɣ d tzemrin-nneɣ i aɣ-d-ǧǧan yimenza, nenna-as ilaq ad neg kra. Nxemmem ihi i usenfar n wuẓu n 1000 n tzemrin. Ugar n waya, nesɛa iswi nniḍen s usenfar-a; nebɣa ad d-nbeyyen dakken s ttawilat imecṭaḥ nezmer ad d-neg ayen yelhan i Tmurt Taqbaylit war ma ncewwel Lezzayer neɣ tcewwel-aɣ nettat ».

Asenfar « 1000 n tzemrin » n Uxxam n Tmussni

Ad d-nesmekti dakken mazal tettkemmil tuẓut n yileqqamen ar ass-a akken ad yamed usenfar. Amedya, deg wayyur n yebrir n useggas n 2018, ttwaẓẓan 300 n yileqqamen. Armi d aseggas-a n 2021, ttwaẓẓant 700 n tleqqamin merra-merra.

Wid yellan ɣef usenfar-a, meslayen-d ladɣa ɣef wugur n wannar anda ara ẓẓun, tadrimt swayes ara d-ttaɣen ayen ilaqen akked waman swayes ara sswen annect-nni d aleqqam. Ula d tadrusit{lqella} n ufus yeḍḥa-d d ugur, acku akka tura ala Meqran i ibedden weḥd-s i walmend.

2- Asenfar amaynut aḥuddu n teɣbula n waman n ddaw tmurt

Seld ayen immuggen yakan d isenfaren, yettheyyi Uxxam n Tmussni i useqleɛ n usenfar wayeḍ ara yerzun aḥuddu n teɣbula {sources} n waman n ddaw tmurt.

Neẓra aṭas n ugudu yettḍurrun tawennaḍt i d-xeddment lmaɛesrat n zzit yal aseggas di Tmurt Taqbaylit. Dɣa, akken ad yefru wugur-a di kra n temnaḍin, rnu ad yili uxeddim i yilemẓiyen, ixemmem mass Ɛemriwi d urbaɛ-is ɣef luzin n uɛiweḍ n umureǧ d umegruc n zzit.

« Asenfar-a ad t-neg s twizi gar-aɣ d ugezdu n tebyulujit n tesdawit Mulud At Mɛemmer. Iswi-s d asenqes seg twaɣit i d-nxeddem i twennaḍt. Nebɣa ad d-nerr agudu asemmam n lmaɛesrat d asafar iselḥen i tfellaḥt. Yuẓa mliḥ usenfar-a acku ula d dduzan n ufares amikanik nsaweḍ-iten yakan deg umkan », i aɣ-d-yenna Ḥmed Ɛemriwi, yiwen seg wid yellan deffir usenfar-a.

Asenfar n wallus n umegruc akked umurej

Akkin deg usenfar, yelha ad d-nesmekti dakken ula d tallit n ujerreb i uslaḍ{analyse} tekfa, rnu yekki deg-s daɣen yiwen n usnadi{laboratoire} alman.

Ɣef wawal n yimḍebbren-is, ad yebdu uqeddic deg ubrid-a gar-aneɣ d kra n wakud kan.

3- Mazal tadyant n Ubuzhayer deg wallaɣen

Akken ad iseḥbiber mgal times i yettfakkan tiẓegwa-nneɣ yal anebdu, yuɣ-d Uxxam n Tmussni akamyun n usexsi n tmes umi isemma « Abuzhayer ». Di nnwaya n tazwara, ad yili Ubuzhayer di lmendad n Yiqbayliyen merra akken ad ssensen yes-s times anda ma tebɣu tekker. Maca adabu azzayri yugi tikti-a. Dɣa, iḥettem deg Wat Uxxam n Tmussni ad garin akamyun, ad t-sqedcen kan ma tendeh tmes di twacult-nsen. Lbaṭṭel-a yeḍran mazal-t yecreḍ deg wallaɣ n yal Aqbayli d Teqbaylit.

Abuzhayer n Uxxam n Tmussni

4- Aɣerbaz n Uxxam n Tmussni

Iswi n uɣerbaz-a si tazwara, akken i d-yeqqar yisem-is, d aselmed n tmussi i waṭas n yigerdan iqbayliyen. D adeg ideg zemren ad lemden ayen akk iwatan, war ma mlalen-d tasnakta taɛrabt-tineslemt i d-tesrusuy Lezzayer deg yiɣerbazen-is. D isilɣen, d aẓawan, d taɣuri neɣ d ayen nniḍen, yeldi-asen Uxxam n Tmussni tawwurt i waya.

Maca yella-d daɣen wugur sɣur udabu n Lezzayer imi yeǧǧa-ten kan ad slemden i warrac n yiwet n twacult kan.

Aɣerbaz n Uxxam n Tmussni anda ɣɣaren warrac
Retrouvez-nous sur notre page @Facebook et sur #Instagram ! Abonnez-vous à notre chaîne ►YouTube